FLY WHEELER: MACHT OF GEZAG

Ik ga in deze 2e flywheeler verder op de 1e waarin ik het had over wat ons drijft.  Er zijn een paar fundamentele vragen waar je als persoon en leider best even bij stilstaat, jezelf observeert en  over reflecteert en zo eerlijk mogelijk in de spiegel in de spiegel kijkt.  Je bent er toch alleen mee.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                            Wat leidt jou?  Hoe leid jij?

Word je gedreven door macht of impact?  Hoe goed voelt het om macht te hebben of impact te hebben?  Of hoe zet je macht in om impact en invloed te hebben?  En hoe vermijd je dat macht de verkeerde impact en invloed heeft?

Met macht is er op zich niks verkeerd.  Als het op gepaste wijze voor gepaste doelen wordt ingezet.

Scherp geformuleerd gaat macht over ‘het vermogen om zijn wil tegen weerstand door te zetten’.  (Bauer-Jelinek) Doorzetten als je aan je noden wil voldoen.  Nog anders gezegd is macht ‘de actieve mogelijkheid zonder voorafgaande toestemming van de ander veranderingen tot stand te brengen in diens reële situatie’.(Rahner)

Macht is er ook in soorten:

Ik maak in mijn boek ‘Risico verzilveren. Over wendbaar en onverstoorbaar leiderschap’ graag gebruik van enkele gedachten van Mauk Mulder, een Nederlandse autoriteit op vlak van denken over macht.  In logica van de macht onderscheid hij vier soorten macht :

1.sanctiemacht houdt in dat je kunt belonen of straffen.  Als leider kan je bijvoorbeeld een bonus geven, iemand wel of niet promoveren, enz.

2.formele macht, daarover beschikt bijvoorbeeld de belastingambtenaar die jou kan beboeten na de controle van je boeken of de politie die je rijbewijs kan afnemen.

3.expertmacht ontleen je aan je expertise.  Het advies van mijn geneesheer zal ik op basis van zijn/haar expertise makkelijker ter harte nemen.

4.model- of identificatiemacht heeft iemand over mij, omdat ik zoals die persoon wil zijn en handelen.  Hij of zij inspireert me.

Dit laatste ligt al dicht bij gezag.  Ik wil iemand volgen omdat ik hem wil volgen omwille van de credibiliteit en vertrouwen die hij/zij bij mij opgebouwd heeft.

Als je je macht gedoseerd en op het gepaste moment inzet en er niet te veel gebruik of misbruik van maakt zal je macht langzaam maar zeker omgezet worden in gezag.

Als je je macht  teveel gebruikt of misbruikt creëer je een omgeving waarin je misschien gevolgd wordt, of men de indruk wekt je te volgen omwille van de schrik of angst voor de mogelijke gevolgen als men dat niet zou doen.  Je maakt het meer en meer psychologisch onveilig voor mensen in je omgeving.

Hier begint het risico te ontstaan dat je als persoon en leider geïsoleerd geraakt en minder echte verbinding hebt met je mensen en zo niet meer het beste van je team, organisatie en samenleving naar boven haalt.

Het risico ontstaat dat er potentieel en mogelijkheden niet benut worden.  Het neerwaarts risico neemt toe, het opwaarts risico neemt af.