De wekelijkse stoïcijn: inspiratie voor wendbaar en veerkrachig leiderschap deel 8 / 'niets wensen, niets willen’ : over verlangen, macht en controle.

Onthoud dat het niet slechts het verlangen naar rijkdom en positie is dat ons verlaagt en neerhaalt, maar ook het verlangen naar rust, ontspanning, reizen en leren.  Het maakt niet uit wat dat ding van buitenaf is, de waarde die we eraan hechten verlaagt ons tot een ander (…) waar we onze zinnen op hebben gezet, dat is ons obstakel.

-Epictetus, Dissertationes (Discourses),4.4.1-2;15

Waar we naar verlangen maakt ons kwetsbaar, vooral wanneer het verlangen te groot wordt. 

Bovendien hangt het er maar vanaf waar je naar verlangt.  In welke mate is het rijkdom, roem of macht dat je drijft, te ver drijft?

Wanneer neemt instinct, opwinding het over van integriteit?  Sterke emoties (grote haat, woede, obsessie…) kunnen ons doen ont-sporen, van het pad afbrengen en onszelf verliezen en anderen daarin meesleuren.  Helaas is deze zin gruwelijk actueel.

Bovendien heb je maar in beperkte mate controle over rijkdom, roem of macht.  Toeval, geluk of pech kunnen een grotere rol spelen dan we denken.  Het is in deze tijden van maakbaarheid voor velen een moeilijke en onaangename gedachte.

Omstandigheden en toevallige gebeurtenissen of onverwachte veranderingen spelen mee en houden geen rekening met je gevoelens, angst en opwinding.

Nassim Taleb, één van mijn favoriete schrijvers en denkers en vooral bekend van ‘De zwarte zwaan’ schreef er een boeiend en uitdagend boek over ‘Misleid door toeval.  Over de rol van geluk in de economie van het leven’.  Het gaat over de praktijk van risico nemen, onzekerheid en kansen.  En over hoe we onvoldoende  met onverwachte toevallige gebeurtenissen met grote gevolgen (in negatieve of positieve zin) rekening houden.  COVID is hiervan een pijnlijk voorbeeld in negatieve zin.

En wat doen rijkdom, roem en macht met jou?  Gaan ze je overheersen en je zicht op de realiteit en jezelf vertroebelen?  Helaas is ook deze zin gruwelijk actueel.

Met macht op integere en dienende wijze omgaan is wellicht onze grootste uitdaging.  Macht is hetgeen wat ons diep vanbinnen misschien het meest schrik aanjaagt.

Om iets te realiseren is macht en controle nodig. 

Oscar David schreef er een zeer lezenswaardig en confronterend boek over, ‘Macht. Van instinct tot integriteit’.    ‘Als mensen hebben we een instinct dat wil beschermen, heersen en overheersen.  Macht en integriteit lijken een minder vanzelfsprekende combinatie.  Als we in staat zijn om naar onze diepste waarden te handelen wanneer we keuzes maken die de toekomst van anderen beïnvloeden, laten we zien dat we macht uitoefenen met integriteit.’ (p.11)

Omgaan met risico, het ongekende, onvoorspelbare en onzekere vraagt om controle en beheersing, macht dus.  Om de kans op resultaat en succes te vergroten.  De kans!  Zekerheid bestaat immers niet.

Het niet maakbare en niet beheersbare is voor vele leiders en mensen moeilijk om mee om te gaan.

Wendbaar en optimaal omgaan met deze kwetsbaarheid is voor velen een belangrijke oefening.  Wendbaar en integer omgaan met macht eveneens.  Kwetsbaarheid en macht of kracht vormen een lemniscaat, een liggende acht.  Het lemniscaat staat symbool voor het eeuwige leven en de wisselwerking van tegengestelde krachten.

Hoe werkt de achtbaan voor jou? Heb jij de leiding en controle of heeft je verlangen de leiding en controle?